Krótka historia hufca
W 1930 roku zawiązała się 136 MDH im. Tadeusza Kościuszki w Szkole Powszechnej, która mieściła się w miejscu, gdzie dziś jest cmentarz parafialny we Włochach. Trzy lata później oddano do użytku nową Szkołę, do której zostali przeniesieni uczniowie zamieszkali na terenie Czechowic i Skoroszy, w tym m.in. członkowie 136 MDH. Powstał z nich pluton, który przeobraził się w pierwszą drużynę, dając początek historii harcerstwa w Ursusie. Była to 156 Mazowiecka Drużyna Harcerzy im. gen. Józefa Bema, zaś jej pierwszym drużynowym był dh. J.Frączak. Jednostka ta podlegała wówczas Komendzie Hufca Harcerzy Pruszków-Błonie, a od 1938 roku nowo utworzonemu Hufcowi Piastów. Jeszcze na początku lat trzydziestych, z inicjatywy druha Juliusza Dąbrowskiego powstał Krąg Instruktorski im. Mieczysława Bema (w skrócie KIMB), który w późniejszym czasie stał się bohaterem hufca.
Po zakończeniu II Wojny Światowej, harcerze zakończyli działania konspiracyjne. W tej sytuacji ogłoszono w Szkole tworzenie drużyny harcerskiej i zapisy do zuchów i harcerstwa, zarówno żeńskiej jak i męskiej. W ciągu jednego dnia, zgodnie z rozkazem, powstaje drużyna. Powraca do starej nazwy przedwojennej - 207 Mazowiecka Drużyna Harcerzy – przejmując wraz z nazwą, całą tradycję i dorobek jednostki. Jednocześnie w tym czasie swoją działalność zalegalizowało Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące pod kierownictwem dyr. Józefa Chmiela. Szkoła średnia po wyjściu z konspiracji zaczęła funkcjonować gościnnie w szkole Kierownika Śliskiego.
Młodzież uczęszczała przez cały dzień, na zmiany na lekcje. Z uwagi na dużą liczebność drużyn powstaje Ośrodek Harcerski Ursus. Formułuje się Komenda Ośrodka na której czele staje phm. Edmund Pokrzywa. Jednocześnie powstaje Hufiec „Ursus-Włochy”, który wchodzi w skład Chorągwi Warszawskiej. Zorganizowane drużyny to:
- 50 WDH przy Szkole podstawowej nr 1 przekształcona z dawnej 207 MDH im. Stefana Czarnieckiego,
- 55 WDH im. Władysława Sikorskiego przy Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym,
- terenowa drużyna „3”-ka, skupiająca młodzież starszą nie uczęszczającą do miejscowych szkół.
Odbywały się cykliczne zbiórki zastępów, drużyn jak i Ośrodka. Coniedzielne zbiórki na byłym stadionie w pełnym umundurowaniu i przemarsz w paradnym szyku z własną orkiestrą przez ulice Ursusa. Orkiestrę stanowiły cztery fanfary oraz werbliści. Harcerskim punktem honoru było czyste, staranne, kompletnie i jednakowe umundurowanie. Starsi chłopcy z drużyn brali udział jako reprezentacja Chorągwi Warszawskiej we wszystkich ważniejszych wydarzeniach i imprezach tak na terenie Ursusa jak i Warszawy, m.in. w defiladzie w Al. Jerozolimskich w Warszawie przed trybunami w czasie pobytu w Polsce Józefa Broz-Tita. Brali udział i pełnili służbę informacyjno – porządkową w czasie I Zjazdu PPR w sali Roma.
Cały czas trwa działalność drużyn przy szkołach. Rozpoczęto organizowanie drużyn lub zastępów w Michałowicach w Regułach i Opaczy przez Jana Kucharskiego. W 1948 roku, przy ciągłym zainteresowaniu społecznym, młodzież ursusowska wyjeżdża na obóz w miejscowości Oleśno k/Drawska, na Pomorzu. W okresie zimy 1948 – 1949 roku starsze zastępy drużyn uczestniczą w zimowisku w Szklarskiej Porębie i stanowią Drużynę Ursusa. Drużynowy – Tadeusz Krassowski, jednym z zastępowych jest Jan Kucharski.
W tym czasie Gimnazjum i Liceum przenosi się do prywatnego domu przy ul. Regulskiej 8 (obecnie 22), podarowanego na ten cel. Z inicjatywy harcerzy na strychu domu powstaje Izba Harcerska. W nowym miejscu rozwija się działalność nie tylko harcerska lecz i rekreacyjno-sportowa. Powstaje bardzo duża biblioteka 55 WDH. Trwa to do rozwiązania harcerstwa w 1948 – 1949 roku. Po powrocie z akcji letniej praktycznie zamarła działalność drużyn.
W 1957 roku, na zebraniu w Szkole nr 1, zwołanym drogą harcerskiej łączności, powstaje Ośrodek ZHP Ursus. Po dyskusjach, komendantem Ośrodka został phm. Stefan Gaertner. Zapada decyzja powołania i oficjalnego zgłoszenia, przy poszczególnych szkołach drużyn harcerskich. Reaktywowano 50 WDH i 55 WDH jako trzon, jednakże brakowało instruktorów do pracy, a starsi zaczęli odchodzić. W listopadzie 1958 roku Komendę Ośrodka obejmuje powołany na tę funkcję HR. Jan Kucharski. Z uwagi na brak instruktorów mianowanych, zachodzi konieczność działania całością drużyn, pod nadzorem starszych, którzy znali pracę harcerską i wiedzieli jak ją prowadzić. Jeszcze większe braki kadrowe były wśród instruktorek. Ostatecznie tworzy się wspólna Komenda Męska i Żeńska, na szczeblu Ośrodka. Konieczne było organizowanie szybkich kursów zastępowych w Ośrodku. Udzielało się bieżących instruktaży nowym drużynowym. W międzyczasie nastąpił podział terytorialny, Ursus otrzymał prawa miejskie i wszedł w skład Powiatu Pruszkowskiego. Ośrodek został więc podporządkowany Hufcowi Powiat Pruszków w Chorągwi Mazowieckiej.
W tym samym roku rozpoczęła się reaktywacja drużyn harcerskich we Włochach, którą kierował phm. Eugeniusz Janc. Niedługo potem został komendantem nowopowstałego Hufca Włochy. W 1967 roku harcerze z Ursusa fundują nowy sztandar Ośrodka ZHP Ursus.
W 1975 roku Ośrodek ZHP Ursus stał się hufcem, jego komendantem został hm. Jerzy Sokołowski. W 1976 roku, w pięćdziesiątą rocznicę śmierci bohatera Ośrodka, harcerze i instruktorzy ufundowali tablicę pamiątkową na grobie swojego patrona. Jednakże niedługo potem, w 1977 roku, cała jednostka została przyporządkowana do Hufca ZHP Warszawa-Ochota, co związane było z wejściem miejscowości w skład dzielnic miasta Warszawy.
Na przełomie lat 1981 – 1982 Hufiec ZHP Warszawa-Ursus wyodrębnił się jako samodzielne środowisko, zrzeszające harcerzy i instruktorów z dzielnicy Ursus. W 1985 roku zorganizowano pierwszy Rajd Szlakiem Naszej Historii, który stał się cykliczną imprezą m.in. na terenie obecnego hufca. Jego pomysłodawcą był hm. Jan Cierliński, a po jego śmierci rajdy nazwano jego imieniem. Przez wiele lat harcerze i instruktorzy hufca czynnie włączali się w organizację i prowadzenie punktów rajdu, co trwa do chwili obecnej. Hufiec w tym czasie liczył przeszło 1500 osób i organizował liczne obozy harcerskie, w których udział brało od 500 do 800 harcerek i harcerzy. Z biegiem czasu ilość ta stopniowo zmniejszała się.
W 2001 roku komendantem Hufca został phm. Paweł Zuterek. Na przestrzeni lat na terenie Ursusa pojawił się nowy szczep 90, a w drużynach zaszła zmiana pokoleniowa. Reprezentacje drużyn często uczestniczyły w obchodach wydarzeń dzielnicowych. Harcerze pełnili służbę na punktach Rajdu Szlakiem Naszej Historii. Oba Kręgi Seniorów dbają o historię harcerstwa na terenie dzielnic Włoch i Ursusa, prowadząc Izby Pamięci i dbając o zachowanie wszelkich harcerskich dokumentów i pamiątek.
W latach 2009 – 2011 Hufiec opiekował się stanicą harcerską w miejscowości Zbice, jednakże decyzja ta odbiła się na wizerunku i finansach hufca. Po zjeździe hufca w 2011 roku nowo wybrana komendantka, pwd. Katarzyna Winek, doprowadziła do rozwiązania umów ze stanicą i odratowania części sprzętu. Zaczęły pojawiać się problemy, które za poprzedniego komendanta były odsuwane w czasie. Ich ilość oraz osamotnienie kadry hufca w kwestii ich rozwiązania doprowadziły do Zjazdu Nadzwyczajnego Hufca w 2014 roku, na którym została wybrana nowy komendant i skład komendy. Nowe władze ustaliły plan operacyjny mający poprawić działanie hufca m.in. pod względem jakości pracy jego jednostek, wsparcia kształceniowego, transparentnych finansów. W czasie następnego Zjazdu Zwyczajnego komenda została wybrana w podobnym zestawieniu, przyjmując już czteroletni plan naprawy hufca.
Od Zjazdu w 2015 roku w hufcu nastąpił szereg zmian. Zawiązano Międzyhufcowy Zespół Kadry Kształcącej z hufcem ZHP Piastów, do którego po niecałym roku dołączył hufiec ZHP Sulejówek. Organizował on szkolenia potrzebne rosnącej kadrze – kursy przewodnikowskie i drużynowych. Zaowocowało to przeszkolonymi i w pełni przygotowanymi do pracy drużynowymi. Zawiązano skład Zespołu Programowego, który stworzył podwaliny do pracy dla przyszłych namiestnictw w hufcu – opracował swój system oceny i motywacji kadry gromad i drużyn, rozwinął i ustalił symbolikę plakietki hufca. Hufiec zaczął składać wnioski grantowe i brać udział w dzieleniu pieniędzy z budżetu partycypacyjnego. Komisja Stopni Instruktorskich zdobyła uprawnienia do prowadzenia prób na stopnie podharcmistrzowskie. Hufiec stał się atrakcyjnym miejscem do działania dla instruktorów wywodzących się spoza Warszawy, ale mieszkających i pracujących w Stolicy – kilkoro z nich zgłosiło się do jednostek hufca z chęcią pomocy i służby. Po dwóch latach komendant powołał namiestnictwa i pierwszych od wielu lat namiestników.
Na podstawie historii opracowanej przez phm. Jana Kucharskiego – Warszawa 1985 r.
oraz publikacji na 25-lecie Harcerskiego Kręgu Seniorów „Włochy” im. hm. Eugeniusza Janca – Warszawa 2016
Edycja i uzupełnienie, pwd. Robert Rybiński
